അദാനി ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളുടെ ഓഹരികളുടെ ഷോർട്ട് സെല്ലിങ്ങിൽ 12 കമ്പനികൾ നേട്ടമുണ്ടാക്കിയതായി എൻഫോഴ്സ്മെന്റ് ഡയരക്ടറേറ്റ് (ഇഡി) കണ്ടെത്തൽ. വിദേശ പോർട്ട്‌ഫോളിയോ നിക്ഷേപകരും വിദേശ സ്ഥാപന നിക്ഷേപകരും (എഫ്‌പിഐ/എഫ്‌ഐഐ) ഉൾപ്പെടെയുള്ള കമ്പനികളാണ് ഇവ. അദാനി ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഷോർട്ട് സെല്ലിങ് സംബന്ധിച്ച ഹിൻഡൻബർഗ് റിസർച്ച് റിപ്പോർട്ടിനെയും തുടർന്നുള്ള ഓഹരി വിപണി തകർച്ചയെയും കുറിച്ചുള്ള പ്രാഥമിക അന്വേഷണം പൂർത്തിയാക്കി ഇ ഡി പൂർത്തിയാക്കി.

പന്ത്രണ്ട് സ്ഥാപനങ്ങളിൽ മൂന്നെണ്ണം ഇന്ത്യയിലാണ് (ഒന്ന് വിദേശ ബാങ്കിന്റെ ഇന്ത്യൻ ശാഖ). നാലെണ്ണം മൗറീഷ്യസിലും മറ്റുള്ളവ ഫ്രാൻസ്, ഹോങ്കോങ്, കേമാൻ ദ്വീപുകൾ, അയർലൻഡ്, ലണ്ടൻ എന്നിവിടങ്ങളിലും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നവയാണ്.

എന്നാൽ ഈ എഫ്‌പിഐ/എഫ്‌ഐഐകളൊന്നും തങ്ങളുടെ ഉടമസ്ഥാവകാശ ഘടന ആദായനികുതി അധികൃത‍ർക്ക് മുന്നിൽ വെളിപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലെന്നാണ് വിവരം. 2020 ജൂലൈയിൽ സ്ഥാപിതമായ ഒരു സ്ഥാപനം 2021 സെപ്റ്റംബർ വരെ യാതൊരു ബിസിനസ്സ് പ്രവർത്തനങ്ങളും രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. എന്നാൽ 2021 സെപ്റ്റംബർ മുതൽ 2022 മാർച്ച് വരെയുള്ള ആറ് മാസത്തിനുള്ളിൽ 31,000 കോടി രൂപയുടെ വിറ്റുവരവിൽ 1,100 കോടി രൂപയുടെ വരുമാനമാണ് അവകാശപ്പെടുന്നത്.

ഇന്ത്യയിൽ ഒരു ബാങ്കായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന മറ്റൊരു ആഗോള സാമ്പത്തിക സേവന ഗ്രൂപ്പിന്റെ വരുമാനം 122 കോടി രൂപ മാത്രമാണ്. എന്നാൽ ഒരു എഫ്‌ഐഐ എന്ന നിലയിൽ ആദായനികുതി കൂടാതെ 9,700 കോടി രൂപയുടെ വരുമാനം നേടി.

അതേസമയം, പന്ത്രണ്ട് സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നായ കേമാൻ ഐലൻഡ്‌സ് ആസ്ഥാനമായുള്ള എഫ്‌ഐഐ, ഇൻസൈഡർ ട്രേഡിങിൽ കുറ്റം സമ്മതിക്കുകയും അമേരിക്കയിൽ 1.8 ബില്യൺ ഡോളർ കനത്ത പിഴ നൽകുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഈ എഫ്പിഐ ജനുവരി 20-ന് അദാനി ഗ്രൂപ്പ് ഓഹരികളിൽ ഒരു ചെറിയ സ്ഥാനം നേടുകയും ജനുവരി 23-ന് അതിന്റെ ഓഹരി വർധിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. കൂടാതെ, മൗറീഷ്യസ് ആസ്ഥാനമായുള്ള മറ്റൊരു ഫണ്ട് ജനുവരി 10-ന് ആദ്യമായി ഒരു ഷോർട്ട് പൊസിഷൻ എടുത്തു.

അദാനി ഗ്രൂപ്പ് ഓഹരികളുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഷോർട്ട് സെല്ലർമാരിൽ രണ്ട് ഇന്ത്യൻ കമ്പനികളും ഉൾപ്പെടുന്നു. ന്യൂഡൽഹിയിൽ രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത ഒരു സ്ഥാപനത്തിന് നിക്ഷേപകരെ തെറ്റിദ്ധരിപ്പിച്ചതിനും സ്റ്റോക്ക് മാർക്കറ്റ് കൃത്രിമത്വത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടതിനും നേരത്തെ സെബി പിഴ ചുമത്തിയിരുന്നു. മറ്റൊരു സ്ഥാപനം മുംബൈയിലാണ് രജിസ്റ്റർ ചെയ്തിരിക്കുന്നത്.

അതിനിടെ, അദാനി ഗ്രൂപ്പുമായി ബന്ധപ്പെട്ട റെഗുലേറ്ററി വീഴ്ചകൾ അന്വേഷിക്കാൻ മാർച്ചിൽ സുപ്രീം കോടതി രൂപീകരിച്ച ആറംഗ വിദഗ്ധ സമിതിക്ക് മുൻപാകെ ഇ ഡി നേരത്തെ ഇൻസൈഡർ ട്രേഡിങിനെക്കുറിച്ച് ശേഖരിച്ച രഹസ്യാന്വേഷണ വിവരങ്ങളും വിശകലനങ്ങളും സമർപ്പിച്ചിരുന്നു. മെയ് ആറിന് സമർപ്പിച്ച അന്തിമ റിപ്പോർട്ടിൽ, വിദഗ്ദ സമിതി ഇഡിയുടെ കണ്ടെത്തലുകൾ അംഗീകരിക്കുകയും ഇന്ത്യൻ വിപണികളുടെ യോജിച്ച അസ്ഥിരീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സെക്യൂരിറ്റീസ് നിയമങ്ങൾക്ക് കീഴിലുള്ള ഇത്തരം നടപടികൾ സെബി അന്വേഷിക്കണമെന്ന് നിർദ്ദേശിക്കുകയും ചെയ്തു.

കഴിഞ്ഞയാഴ്ച സുപ്രീം കോടതിയിൽ സമർപ്പിച്ച ഏറ്റവും പുതിയ റിപ്പോ‍‍ർട്ടിൽ, 22 അന്വേഷണ റിപ്പോർട്ടുകൾ അന്തിമമാണെന്നും രണ്ടെണ്ണം പൂർത്തിയാകാനുണ്ടെന്നും സെബി പറഞ്ഞിരുന്നു. സെബിയുടെ മിനിമം പബ്ലിക് ഷെയർഹോൾഡിങ് മാനദണ്ഡങ്ങളുടെ ലംഘനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ് ഒരു റിപ്പോ‍ർട്ട്. മറ്റൊന്ന് അദാനി ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളിലെ ചില സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ട്രേഡിങ്ങ് പാറ്റേണുകളെയോ ഹ്രസ്വ സ്ഥാനങ്ങളെയോ കുറിച്ചുള്ള അന്വേഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ്.

എന്നാൽ, എഫ്‌പിഐകളും എഫ്‌ഐഐകളും ഷോർട്ട് സെല്ലിങിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന ലാഭത്തിന്റെ ആത്യന്തിക ഗുണഭോക്താക്കൾ ആയിരിക്കില്ലെന്ന് ഇടപാട്, ആദായനികുതി ഡാറ്റ സൂചിപ്പിക്കുന്നതായി ഇഡി സൂചിപ്പിച്ചു. ഈ സ്ഥാപനങ്ങൾ വലിയ വിദേശ കളിക്കാർക്ക് ഇടനിലക്കാരായി പ്രവർത്തിക്കുകയാണെന്നാണും അന്വേഷണത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഇ ഡി വ്യക്തമാക്കി.