നിശ്ശബ്ദരാക്കപ്പെട്ടവർക്ക് ശബ്ദമാകാൻ നാടകത്തിലൂടെയും ഗദ്യത്തിലൂടെയും സാധിച്ചുവെന്ന് വിലയിരുത്തിയാണ് ഈ വർഷത്തെ സാഹിത്യ നൊബേലിന് നോര്‍വീജിയന്‍ എഴുത്തുകാരന്‍ യോന്‍ ഫൊസ്സെയെ പുരസ്‌കാരനിർണയ സമിതി തിരഞ്ഞെടുത്തിരിക്കുന്നത്. 'ഫൊസ്സെ മിനിമലിസം' എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന രചയിതാവിന്റെ ശൈലിയെക്കുറിച്ചും സമിതി പ്രത്യേക പരാമർശം നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. മനുഷ്യ ജീവിതത്തിലെ പച്ചയായ യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെ തുറന്നുകാട്ടുന്ന സാഹചര്യങ്ങളാണ് ഫൊസ്സെ തന്റെ കൃതികളിലൂടെ പ്രധാനമായും അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച സമകാലിക നാടകകൃത്തുക്കളില്‍ ഒരാളായാണ് യോന്‍ ഫൊസ്സെ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ഏഴ് കൃതികൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന 'സെപ്റ്റോളജി' എന്ന ഒറ്റ വാല്യമാണ് യോന്‍ ഫൊസ്സെയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച പുസ്തകമായി കണക്കാക്കുന്നത്. ഏകദേശം 800 പേജുകളുള്ള ഈ പുസ്തകത്തിൽ മതം, സ്വത്വം, കല, കുടുംബജീവിതം എന്നിവയുടെ യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളുമായി കൂടിച്ചേർന്ന് ഒറ്റയ്ക്ക് ജീവിക്കുന്ന ഒരു വൃദ്ധനായ ചിത്രകാരന്റെയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിധവയുടെയും കഥ പറയുന്നു.
ക്രിസ്റ്റഫര്‍ ഫൊസ്സെ- വിഗ്ഡിസ് നന്ന എര്‍ലന്‍ഡ് ദമ്പതികളുടെ മകനായി നോര്‍വേയിലെ ഹാഗിസണ്ടില്‍ 1959 സെപ്റ്റംബര്‍ 29നായിരുന്നു യോന്‍ ഫൊസ്സെയുടെ ജനനം. 1983-ല്‍ റൗഡ്, സ്വാര്‍ട്ട് (ചുവപ്പ്, കറുപ്പ്) എന്ന നോവലിലൂടെയാണ് സാഹിത്യലോകത്തേക്ക് അദ്ദേഹം പ്രവേശിക്കുന്നത്. ആത്മഹത്യയെന്ന വിഷയത്തിൽ നിരവധി പര്യവേക്ഷണങ്ങൾ നടത്തിയ, മനുഷ്യന്റെ വൈകാരിക തലങ്ങളിലൂടെ യാത്ര ചെയ്ത ഒരു നോവലായിരുന്നു അത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൽക്കാല രചനകളുടെ ശൈലി സ്ഥാപിച്ചത് ഈ രചനയാണ്.
ആദ്യ നാടകമായ 'ഓഗ് ആല്‍ഡ്രി സ്‌കാല്‍ വി സ്‌കില്‍ജസ്റ്റ്' 1994-ല്‍ അവതരിപ്പിക്കുകയും പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. 1999-ൽ 'നിക്കോം യെം തിൽ കൊമ്മ' (ആരോ വരാൻ പോകുന്നു) എന്ന നാടകം പാരീസിൽ ഒരുക്കിയതോടെയാണ് ഫോസെയുടെ യൂറോപ്യൻ അരങ്ങേറ്റം നടന്നത്. അതിനുശേഷം അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള നാൽപ്പതിലധികം ഭാഷകളിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. നാടകങ്ങള്‍ക്കുപുറമെ നിരവധി നോവലുകള്‍, ചെറുകഥകള്‍, കവിതകള്‍, കുട്ടികളുടെ പുസ്തകങ്ങള്‍, ലേഖനങ്ങള്‍ എന്നിവയും രചിച്ചിട്ടുണ്ട്. 'ഡ്രീം ഓഫ് ഓട്ടം', 'ദി നെയിം' എന്നിവ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രദ്ധേയ നാടകങ്ങളാണ്.
ഭയത്തിന്റെയും നിരാശയുടെയും ശക്തമായ മാനുഷിക വികാരങ്ങൾ ഏറ്റവും എളുപ്പമുള്ള ദൈനംദിന വാക്കുകളിലും നാടകീയമായ പ്രവർത്തനത്തിലൂടെയും അദ്ദേഹം ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ആകാംക്ഷാഭരിതമായ കാത്തിരിപ്പിന്റെയും ദുർബലപ്പെടുത്തുന്ന അസൂയയുടെയും പ്രമേയങ്ങളുള്ള ഈ ആദ്യകാല കൃതികളിൽ പോലും ഫോസ്സെയുടെ വ്യക്തിത്വം പൂർണമായും പ്രകടമാണ്.
'ഫൊസ്സെ മിനിമലിസം' എന്നാണ് യോന്‍ ഫൊസ്സെയുടെ എഴുത്തുശൈലി പരക്കെ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. വേദനാജനകമായ വ്യതിയാനങ്ങളിലൂടെ, ഫൊസ്സെ തന്റെ പ്രധാന പ്രമേയങ്ങളിലൊന്നായ അനിശ്ചിതത്വത്തിന്റെ നിര്‍ണായക നിമിഷങ്ങള്‍ പങ്കുവയ്ക്കുന്ന 'സ്റ്റെങ്ഡ് ഗിറ്റാര്‍' (1985) ല്‍ ഇത് പ്രകടമാണ്. ഫൊസ്സെയുടെ രണ്ടാമത്തെ നോവലാണിത്.
2011 മുതല്‍, നോര്‍വീജിയന്‍ കലകള്‍ക്കും സംസ്‌കാരത്തിനും നല്‍കിയ സംഭാവനകള്‍ കണക്കിലെടുത്ത് നോര്‍വീജിയന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ളതും ഓസ്ലോ നഗരമധ്യത്തിലെ റോയല്‍ പാലസിന്റെ പരിസരത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നതുമായ ഒരു ഓണററി വസതിയായ ഗ്രോട്ടന്‍ ഫൊസ്സിന് അനുവദിച്ചു. അറുപത്തിനാലുകാരനായ ഫൊസ്സെ നിലവില്‍ ബെര്‍ഗനിലാണ് താമസം.
'ദ ഡെയ്‌ലി ടെലഗ്രാഫ്' പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന 100 മികച്ച പ്രതിഭകളുടെ പട്ടികയില്‍ ഫോസ് 83-ാം സ്ഥാനം നേടിയിട്ടുണ്ട്. 2007-ല്‍ ഫ്രാന്‍സിലെ ഓര്‍ഡ്രെ നാഷണല്‍ ഡു മെറിറ്റിന്റെ ഷെവലിയറായി ഫോസെയെ നിയമിച്ചു.